Dywany produkowane w Turcji – tradycja, jakość i piękno

Turcja to kraj, który słynie z wielu rzeczy, takich jak bogata historia, zróżnicowana kultura, smaczna kuchnia czy piękne krajobrazy. Jednym z elementów, które wyróżniają Turcję na tle innych krajów, są również dywany. Dywany produkowane w Turcji są cenione na całym świecie za swoją wysoką jakość, oryginalne wzory i kolorystykę oraz niepowtarzalny styl. W tym artykule przybliżymy Ci historię, rodzaje i cechy dywanów tureckich oraz podpowiemy, gdzie i jak je kupić.

Historia dywanów w Turcji

Historia dywanów w Turcji sięga czasów starożytnych, kiedy to koczownicze plemiona tureckie z Azji Środkowej przeniosły się na obszar Anatolii. Tam kontynuowały tradycję tkania dywanów z wełny owczej, używając do tego celu prostych krosien i barwników naturalnych. Dywany służyły im nie tylko do ocieplania namiotów i podłóg, ale także do dekoracji i wyrażania swojej tożsamości. Dywany były także przedmiotem wymiany handlowej i prezentów.

W XIII wieku, pod wpływem perskiej kultury i sztuki, dywany tureckie zaczęły przybierać bardziej złożone i bogate wzory oraz kolory. W tym okresie powstały pierwsze warsztaty tkackie w miastach takich jak Sivas, Kayseri czy Konya. Dywany te były nazywane seldżuckimi, od nazwy panującej dynastii. W XV wieku, po podboju Konstantynopola przez Turków osmańskich, dywany tureckie zyskały jeszcze większą popularność i prestiż. W stolicy imperium powstały pałacowe manufaktury, w których tkano dywany na zamówienie sułtanów i dostojników. Dywany te były nazywane ładnykami lub herekeami, od nazwy miasta Hereke nad Morzem Marmara. Dywany te charakteryzowały się wysoką jakością materiałów i wykonania oraz bogactwem wzorów i kolorów.

W XVI i XVII wieku, dywany tureckie stały się obiektem pożądania i podziwu w Europie. Były eksportowane przez kupców i dyplomatów do wielu krajów, gdzie zdobiły pałace, kościoły i domy szlacheckie. Dywany te były nazywane orientalnymi lub anatolijskimi, od nazwy regionu geograficznego. W XIX wieku, pod wpływem zachodnich trendów i gustów, dywany tureckie zaczęły zmieniać swój styl i charakter. Zaczęto używać syntetycznych barwników i maszynowych technik produkcji. Dywany te były nazywane europejskimi lub osmańskimi. W XX wieku, po upadku imperium osmańskiego i powstaniu republiki tureckiej, dywany tureckie przeżywały wzloty i upadki. Z jednej strony, nastąpił renesans tradycyjnego rzemiosła tkackiego na obszarach wiejskich i małych miasteczek. Z drugiej strony, nastąpiła industrializacja i komercjalizacja produkcji dywanowej na obszarach miejskich. Dywany te były nazywane regionalnymi lub współczesnymi.

Najpopularniejsze rodzaje tureckich dywanów

Dywany produkowane w Turcji można podzielić na dwa główne rodzaje: wiązane i tkane. Dywany wiązane są tworzone przez wiązanie węzłów na osnowie, czyli napiętych niciach biegnących wzdłuż krosna. W zależności od sposobu wiązania węzłów, dywany te mogą być nazywane symetrycznymi (tureckimi) lub asymetrycznymi (perskimi). Dywany wiązane charakteryzują się gęstym i miękkim runem, czyli włosiem wystającym ponad powierzchnię dywanu. Im więcej węzłów na jednostce powierzchni, tym wyższa jakość i cena dywanu. Dywany wiązane są najczęściej wykonane z wełny, jedwabiu lub mieszanki obu materiałów.

Dywany tkane są tworzone przez przeplatanie nici osnowy i wątku, czyli nici biegnących poprzecznie do krosna. Dywany tkane nie mają runa, lecz płaską i gładką powierzchnię. Dywany tkane są nazywane również kilimami, co jest ogólnym określeniem na wszelkie tkaniny płaskie. Dywany tkane charakteryzują się prostymi i geometrycznymi wzorami oraz żywymi kolorami. Dywany tkane są najczęściej wykonane z wełny lub bawełny.

Z czego wykonuje się tureckie dywany?
Materiały używane do produkcji tureckich dywanów są różne w zależności od regionu, tradycji i stylu. Najczęściej spotykanymi materiałami są:

• Wełna – jest to najbardziej popularny i uniwersalny materiał do produkcji dywanów. Wełna jest ciepła, miękka, trwała i elastyczna. Wełna może być używana zarówno do osnowy, jak i do runa lub wątku. Wełna pochodzi z owiec hodowanych na terenach wiejskich i górskich Turcji. Jakość wełny zależy od rasy owcy, klimatu, diety i sposobu strzyżenia.
• Jedwab – jest to najbardziej luksusowy i drogi materiał do produkcji dywanów. Jedwab jest lekki, delikatny, lśniący i gładki. Jedwab może być używany zarówno do osnowy, jak i do runa lub wątku. Jednak najczęściej stosuje się go tylko do runa, aby uzyskać efekt połysku i głębi kolorów. Jedwab pochodzi z kokonów jedwabników hodowanych na terenach południowo-wschodniej Turcji.
• Bawełna – jest to materiał często używany do osnowy dywanów wiązanych lub do wątku dywanów tkanych. Bawełna jest mocna, stabilna, chłonna i łatwa w utrzymaniu. Bawełna pochodzi z roślin uprawianych na terenach nizinnych Turcji.

W jaki sposób barwi się dywany?

Barwniki używane do barwienia nici do produkcji dywanów mogą być naturalne lub syntetyczne. Barwniki naturalne są pozyskiwane z roślin, zwierząt lub minerałów. Barwniki te są tradycyjne, ekologiczne i trwałe. Barwniki te nadają niciom głębokie i harmonijne kolory, które z czasem nabierają patyny i szlachetności. Przykładami barwników naturalnych są: indygo (niebieski), henna (czerwony), szafran (żółty), orzech włoski (brązowy) czy koszenila (purpurowy).

Barwniki syntetyczne są produkowane chemicznie z różnych substancji. Barwniki te są nowoczesne, tanie i łatwo dostępne.